નામ: અલી બિન અબી તાલિબ ઉપનામ: હૈદર, અબુલ હસન, અલ મુર્તઝા જન્મ: 13 રજબ, 23 વર્ષ BC હિજરત (599 CE) કાબા શરીફ માં પિતા: અબી તાલિબ માતા: ફાતિમા બિન્તે અસદ પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) ના જમાઈ અને ભાઈ હતાં શહાદત: 21 રમઝાન, 40 હિ. (661 CE)
——-
કુરઆનમાં હઝરત અલી (રજિ.) ની ફજિલત
1. સૂરહ અહઝાબ (33:33) – પવિત્રતા ની આયત
“અલ્લાહ ઇચ્છે છે એ (રસુલ ﷺ ના) અહલુલ બૈત! તમારાથી પ્રત્યેક પ્રકારના પાપ અને અશુદ્ધિના દાગને દૂર કરે અને તમને સંપૂર્ણ પવિત્રતા દ્વારા સંપૂર્ણપણે શુદ્ધ અને પાક બનાવી દે.”
આ આયત (આયત અલ-તતહીર) અહલુલ બૈત માટે છે, જેમાં **ફાતિમા (રઝિ.), અલી (રઝિ.), હસન (રઝિ.), અને હુસૈન (રઝિ.)**નો સમાવેશ થાય છે. (સહીહ મુસ્લિમ 2424)
2. પોતાનું જીવન ઈસ્લામ માટે સમર્પિત કરવું
“અને મનુષ્યોમાં એવા લોકો છે જે અલ્લાહની ખુશી માટે પોતાનું જીવન આપી દે છે, અને અલ્લાહ પોતાના બંદાઓ પર મહેરબાન છે.” (સુરા અલ-બકરા 2:207)
આ આયત હઝરત અલી (રજિ.) માટે નાઝીલ થઈ હતી જ્યારે તેમણે પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) ના ખતરનાક હિજરત દરમિયાન તેમનું ઓઢણ પહેરીને તેમના પથારી પર સુઈ ગયા.
“અને તેઓ પોતાનું ખોરાક ગરીબ, અનાથ અને કેદીઓ ને આપે છે, [કહે છે] ‘અમે ફક્ત અલ્લાહની ખુશી માટે તમને ખોરાક આપીએ છીએ; અમને તમારાથી કોઈ બદલાની અપેક્ષા નથી.’”
આ આયત તેમના ફાતિમા (રઝિ.), અલી (રઝિ.) અને તેમના પુત્રો હસન હુસૈન વિશે ઉલ્લેખ કરવામાં આવી છે, જ્યારે તેઓ ત્રણ દિવસ ઉપવાસે રહ્યા હતા અને પોતાનું ખોરાક ગરીબોને આપ્યું હતું. (તફસિર અત્તબરી)
—–
હદીસમાં હઝરત અલી (રજિ.) ની ફજિલત
પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) ના ભાઈ
પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) એ ફરમાવ્યું:
> “તમે દુનિયા અને આખિરત માં મારા ભાઈ છો.” (તિરમિઝી 3720)
હઝરત અલી (રજિ.) ને પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) ખૂબ મહેબૂબ રાખતા.
—
પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) ના સૌથી મેહબૂબ હતા
બુરૈદા (રજિ.) કહે છે:
> “પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) ને હઝરત અલી (રજિ.) સૌથી વધુ મેહબૂબ હતા.” (સુનન નસાઈ 8144)
—
“જેનો હું મૌલા, તેના અલી મૌલા”
પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) એ ગધીર-એ-ખુમમાં ફરમાવ્યું:
> “જેનો હું મૌલા, તેના અલી મૌલા છે. હે અલ્લાહ! જે અલીને દોસ્ત રાખે, તેને તું પણ દોસ્ત રાખ અને જે અલી સાથે દુશ્મની રાખે, તેને તું પણ દુશ્મન રાખ.” (મુસ્નદ અહ્મદ 21578, તિરમિઝી 3713)
આ હદીસ દર્શાવે છે કે હઝરત અલી (રજિ.) નો ઈસ્લામમાં ઊંચો દરજ્જો છે.
—
હઝરત અલી (રજિ.) ઈલ્મ નો દરવાજો છે
પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) એ ફરમાવ્યું:
> “હું ઈલ્મ નો શહેર છું અને અલી એનો દરવાજો છે. જે ઈલ્મ ઇચ્છે, તેણે આ દરવાજેથી પ્રવેશ કરવો જોઈએ.” (સુનન તિરમિઝી 3723)
હઝરત અલી (રજિ.) ઇસ્લામના મહાન વિદ્વાનોમાં એક હતા.
—
બદ્ર, ખૈબર અને અન્ય યુદ્ધોમાં તેમની બહાદુરી
પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) એ ખૈબર યુદ્ધ વખતે ફરમાવ્યું:
> “કાલે હું ઝંડો એવા વ્યક્તિને આપીશ કે જે અલ્લાહ અને તેના રસૂલને મુહબ્બત કરે છે, અને અલ્લાહ અને તેનો રસૂલ તેને મુહબ્બત કરે છે.” પછી પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) એ ઝંડો હઝરત અલી (રજિ.) ને આપ્યું. (સહીહ અલ-બુખારી 3701)
હઝરત અલી (રજિ.) એ ખૈબર યુદ્ધમાં બહાદુરીપૂર્વક જીત મેળવી.
—
“અલી હક પર છે”
અબુ સાઈદ અલ-ખુદરી (રજિ.) કહે છે:
> “પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) એ ફરમાવ્યું: ‘અલી હંમેશા હક પર છે, અને હક હંમેશા અલી સાથે છે.'” (સુનન તિરમિઝી 3714)
આ દર્શાવે છે કે હઝરત અલી (રજિ.) હંમેશા સત્ય અને ન્યાય સાથે હતા.
—
“હું અને અલી એક દરખત (ઝાડ) ના છે”
પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) એ ફરમાવ્યું:
> “અલી મારા શરીરનો ભાગ છે, અને હું અલીના શરીરનો ભાગ છું. કોઈ પણ મારાથી મુહબ્બત કરે અને અલી સાથે દુશ્મની રાખે, તો તે મારો ઉંમ્મતી નથી.” (સુનન તિરમિઝી 3716)
—
“જે અલી સાથે દુશ્મની રાખે, તે મારો દુશ્મન”
ઑમર બિન ખત્તાબ (રજિ.) કહે છે:
> “પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) એ ફરમાવ્યું: ‘અલી મારા માટે એવો છે, જેમ મૂસા માટે હારૂન હતા.’ (મુસ્લિમ 2404)
આ દર્શાવે છે કે હઝરત અલી (રજિ.) ને પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) નો ખાસ હિસ્સો ગણવામાં આવ્યા હતા.
—
“અલી જન્નતમાં મારો સાથી હશે”
પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) એ ફરમાવ્યું:
> “અલી, તું મારી સાથે જન્નતમાં હમેશા રહેશે.” (તિરમિઝી 3722)
આ દર્શાવે છે કે હઝરત અલી (રજિ.) ને જન્નતની બશારત મળી છે.
—
“અલી અને હું એક સમાન છીએ”
પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) એ ફરમાવ્યું:
> “હું અને અલી એક જ છે, માત્ર નબૂવતનો ફરક છે.” (સુનન ઈબ્ન માજાહ 117)
તેઓ પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) ના સૌથી નજીકના સાથી હતા.
—
“અલી, તું ઈમાન વાળાઓનો ઈમામ છે”
પયગંબર (સલ્લલ્લાહુ અલૈહિ વસલ્લમ) એ ફરમાવ્યું:
> “અલી, તું ઈમાન વાળાઓનો ઈમામ છે, મુનાફિકો તારી સામે રહેશે.” (મુસ્તદરક હાકિમ 4685)
હઝરત અલી (રજિ.) હંમેશા ઈમાન અને સત્યની તરફદારી કરતા.
> “અલી, તું મારા ઉંમ્મત માટે ટોચનો સિપાહી છે, તારા દ્વારા ઈસ્લામનો પ્રભાવ વધશે અને દુશ્મનો નાબૂદ થશે.” (મુસ્નદ અહ્મદ 1368)
તેઓ શૌર્ય અને હિંમતના પ્રતિક હતા.
—
હઝરત અલી બિન અબી તાલિબ (રજિયલ્લાહુ અન્હુ) ની શહાદત ઇસ્લામિક ઇતિહાસમાં એક મહત્વપૂર્ણ ઘટના છે. તેઓ ઇરાકના કૂફા શહેરમાં 19 રમઝાન, 40 હિજરી (660-661 CE)ના રોજ ફજરની નમાઝ દરમિયાન શહીદ થયા હતા.
શહાદતનું વિગતવાર વર્ણન:
સ્થાન: કૂફા શહેરની જામા મસ્જિદ
તારીખ: 19 રમઝાન, 40 હિજરી
પરિસ્થિતિ: હઝરત અલી (રજિ.) ફજરની નમાઝ માટે મસ્જિદમાં હાજર થયા. જ્યારે તેઓ પ્રથમ રકઅતમાં સજદાહ કરી રહ્યા હતા, ત્યારે અબ્દુર રહમાન ઇબ્ને મુલ્જિમ નામના વ્યકિતએ ઝેર આલુદ તલવારથી તેમના માથા પર હુમલો કર્યો.
પરિણામ: આ ઘાતક ઘા કારણે હઝરત અલી (રજિ.) ગંભીર રીતે ઘાયલ થયા અને 21 રમઝાનના રોજ શહીદ થયા.
હુમલાખોર વિશે:
અબ્દુર રહમાન ઇબ્ને મુલ્જિમ ખારિજીઓ માંથી હતો, જે હઝરત અલી (રજિ.)ની નીતિઓથી અસંતોષિત હતો. તેણે હઝરત અલી (રજિ.)ની હત્યા કરવાની યોજના બનાવી અને તેને અંજામ આપ્યો.
હઝરત અલી (રજિ.)ની પ્રતિસાદ:
ઘાયલ સ્થિતિમાં પણ, હઝરત અલી (રજિ.)એ તેમના બાળકોને આદેશ આપ્યો કે હુમલાખોર સાથે ન્યાયપૂર્ણ વ્યવહાર કરવામાં આવે અને તેને અદાલતમાં રજૂ કરવામાં આવે. તેઓએ કહ્યું કે જો હું બચી જાઉં, તો હું પોતે નિર્ણય લઉં છું; જો હું શહીદ થઈ જાઉં, તો તેને એક જ ઘા મારીને મોતની સજા આપો, જેમણે મને એક જ ઘા મારી હતી.
હઝરત અલી (રજિ.)ની શહાદત ઇસ્લામિક ઇતિહાસમાં એક દુ:ખદ ઘટના છે, જે તેમના ન્યાય, ધર્મનિષ્ઠા અને ધીરજના ગુણોને ઉજાગર કરે છે.
હઝરત અલી બિન અબી તાલિબ (રજિયલ્લાહુ અન્હુ) ની શહાદત બાદ તેમની દફન વિધિ અને સ્થળ અંગે ઇસ્લામિક ઇતિહાસમાં વિવિધ મતભેદો છે. તેમની શહાદત 19 રમઝાન 40 હિજરી (ઈ.સ. 661)ના રોજ કૂફા શહેરમાં ફજરની નમાઝ દરમિયાન થઈ હતી. ઘાયલ સ્થિતિમાં તેઓ બે દિવસ સુધી જીવતા રહ્યા અને 21 રમઝાનના રોજ શહીદ થયા.
દફન સ્થળ અંગે મતભેદ:
નજફ: બહુવિધ ઇતિહાસિક સ્ત્રોતો અનુસાર, હઝરત અલી (રજિ.)ને કૂફાથી થોડે અંતરે આવેલા નજફ શહેરમાં દફનાવવામાં આવ્યા હતા. નજફમાં આવેલું તેમનું મકબરો આજે પણ મોમીનો માટે મહત્વપૂર્ણ ઝિયારત ગાહ છે.
કૂફા: કેટલાક અન્ય સ્ત્રોતો મુજબ, તેમને કૂફા શહેરમાં જ દફનાવવામાં આવ્યા હતા. આ મતભેદોનું મુખ્ય કારણ તે સમયના રાજકીય અને સામાજિક પરિસ્થિતિઓને કારણે છે, જેનાથી દફન સ્થળ ગુપ્ત રાખવામાં આવ્યું હતું.
દફન વિધિ:
હઝરત અલી (રજિ.)ની દફન વિધિ તેમના પરિવારજનો અને નજીકના સાથીદારો દ્વારા કરવામાં આવી હતી. સુરક્ષા અને શાંતિના કારણોસર, દફન સ્થળ અને સમય ગુપ્ત રાખવામાં આવ્યા હતા, જેથી તેમના શત્રુઓ દ્વારા કોઈ અનિચ્છનીય ઘટના ન બને.
